معرفت تاریخی و الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت؛ مطالعه موردی رساله میزانالملل
محمد سلماسیزاده
محمد سلماسیزاده
دانشگاه تبریز
زبان مقاله : فارسی |
تعداد صفحات مقاله : 11 صفحه |
نوع مقاله : مقاله پوستری |
ISC کد مقاله در : ISC993_220679
چکیده
به استناد بند 10 از پیشنویس الگوی پایه پیشرفت در تبیین افق و تدابیر این برنامه، معرفی الگوهای تاریخی و معاصر ایران اسلامی از پیشنیازها و بایستههای برنامه جامع پیشرفت کشوراست. در تاریخ معاصر ایران رویارویی نظامی با روسیه تزاری در ابتدای سده نوزدهم و در پی آن ارتباطات گسترده با اروپائیان دست کم اذهان نخبگان جامعه ایرانی و از آن جمله برخی از مورخان آن عصر را با مسألهایی بنام پیشرفت فرنگ و عقبماندگی ایران آشنا ساخت. از همان سالها تلاشهایی برای درک علل پیشرفت و ترقی اروپاییان در منابع دست اول تاریخی به عمل آمد. «عقلانیت»، «پیشرفت»، « ترقی»، « آزادی» و « قانون » از مهمترین مفاهیمی بودند که مورد توجه قرار گرفتند. در همین دوران نویسندگان «رسائل سیاسی» به عنوان بخشی از منابع دست اول تاریخی در تلاش برای تبیین این مفاهیم و ارایئه الگویی مناسب و سازگار با فرهنگ اسلامی-ایرانی برای پیشرفت و ترقی آثار خود را پدید آوردند. «میزانالملل» یکی از این رسائل سیاسی است که نویسنده آن، علی بخش قاجار، تلاش دارد به مدد عقل و خرد و با بهرهمندی از نقاط مثبت مدلهای پیشرفت غربی و نقد تقلید کورکورانه از ظواهر تمدن اروپایی، مدلی از پیشرفت را ترسیم کند که در آن به حفظ فرهنگ و سنن اسلامی- ملی تأکید شده است. پژوهش حاضر تلاش دارد به این ابهام پاسخ دهد که نویسنده اثر حاضر تا چه حد با مفهوم پیشرفت، مبانی و ارکا، علل و دلایل آن آشنا بو ؟ و چه مدلی از پیشرفت را عرضه میکرد؟ بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- تبیینی رساله «میزانالملل» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. تمرکز نویسنده معطوف به تبیین جریانهای ترقیخواهانه، نتایج و آثار آن بوده است و فرضیه اصلی بهرهمندی مؤلف رساله از تبیینهای عقلانی است. گردآوری دادههای اطلاعاتی بر اساس روش کتابخانهای انجام یافته است. مهمترین نتایج بدست آمده نشانگر آن است که علی بخش قاجار در این رساله با گذار از توصیفات صرف به تبیینهای عقلانی از مقوله ترقی و پیشرفت پرداخته است. شکاکیت و دیدگاه انتقادی و انواع تبیینهای عقلانی در این رساله مشاهده میشود. علی بخش قاجار تلاش کرده است با تبیین چرایی و چیستی جریان ترقیخواهی و غایت و سرانجام آن، مدلی برای حرکت ترقیخواهانه ایرانیان ارائه کند که در آن هم بحرانهای اجتماعی ناشی از مدرنیسم اروپایی کنترل گردد و هم با نظام سلطه غربی که از راه رواج ارزشهای فرهنگی خود منابع معنوی و مادی کشور را به یغما میبرد مقابله شود.کليدواژه ها
معرفت تاریخی، الگوی پیشرفت، عقلانیت، ترقی، نقد غربنحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:سلماسیزاده , محمد , 1395 , معرفت تاریخی و الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت؛ مطالعه موردی رساله میزانالملل , الگوی پایه پیشرفت
انتشار دهنده
محل انتشار : الگوی پایه پیشرفتمشخصات برگزارکننده همایش : مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
تعداد مقالات : 293
کد اختصاصی :
۹۵۱۵۱-۱۰۱۰۴
a>
دیگر مقالات این رویداد
© کلیه حقوق متعلق به موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) می باشد.